zaterdag 6 februari 2010

Auteur belangrijker dan tekst

Er wordt in onze tijd veel aandacht besteed aan het onderwerp hermeneutiek. Hoe moeten we de Bijbel lezen en uitleggen? Niet alleen christenen zijn hiermee bezig, maar de vraag leeft breed in de samenleving. Hoe lees je een tekst? En kan een tekst uit het verleden eigenlijk nog wel goed begrepen worden? We kunnen het de auteur niet meer vragen. Anderen stellen weer dat het er niet om gaat wat de auteur bedoelde, maar wat de tekst ons nu nog zegt. De bedoeling van de auteur zou na het schrijven van de tekst niet meer relevant zijn. De tekst gaat dan een eigen leven leiden met een eigen boodschap. Ook met betrekking tot de Bijbel kom je je deze geluiden wel tegen.
Deze vragen komen in onze tijd sterk naar voren omdat onze cultuur zich in een overgangsfase bevindt. Er voltrekt zich sinds het midden van de 20e eeuw een megashift in onze westerse cultuur. De tijd van het modernisme gaat over in wat genoemd wordt de tijd van het postmodernisme. Van nadruk op objectiviteit (wetenschap) leggen we nu meer nadruk op subjectiviteit (context, beleving, mindset).
Een overgangstijd komt altijd met meer vragen dan antwoorden. We kunnen onze cultuur niet afleggen, zoals je een jas uitdoet. Dat geldt ook voor het lezen, uitleggen en toepassen van de Schrift. Daarom is het zo leerzaam om met gelovigen uit andere culturen om te gaan, zodat je de traditie waarin je zelf staat, wat scherper kunt onderscheiden. Het ‘samen met alle heiligen’ van Paulus in Ef.3:18 is voor mij een belangrijk principe.
‘Mooi gezegd’, hoor ik iemand zeggen, ‘maar hoe denkt u er nu zelf over als het gaat om de bijbeltekst?’
Voor mij staat onwrikbaar vast, dat een bijbeltekst zonder Auteur geen waarde heeft. De Auteur met een hoofdletter is een essentieel gegeven, beter gezegd een centraal en onmisbaar gegeven. Het gaat niet om de tekst, maar om de boodschap van de Auteur. De Auteur was er ver voordat de eerste teksten verschenen. De Auteur handelde al (schiep de wereld) ver voordat er iets werd opgeschreven. Eeuwenlang leefde Gods volk in het Oude Verbond bij een mondelinge overlevering. Het gaat erom wat God in de geschiedenis heeft gedaan en gezegd. Dit is later opgeschreven om de boodschap voor volgende geslachten te bewaren. Dat is de waarde van de bijbeltekst, niet meer en niet minder.